درود و عرض ادب خدمت دوستداران کبوتر بلندپرواز ایرانی.
مدتی است که نوشتن متنی در مورد کبوتران اصیل بلندپرواز ایرانی فکر من را مشغول کرده. به همین دلیل به بررسی و تحقیق در این زمینه پرداختم تا بتوانم مقالهای کامل و جامع را تقدیم جامعه کبوتردار ایرانی بکنم. اگر دوستان در این راه نظر یا اطلاعاتی دارند، لطفاً دریغ نکنند تا بتوانیم با کمک یکدیگر آنچه را که این پرنده زیبا لایقش است را به نحو احسنت تقدیمش کنیم.
کبوتر بلندپرواز ایرانی در طول گذشت زمان دستخوش تغییرات زیادی بوده است. خالها عوضشدهاند، سایزها از حالت سنتی خارجشدهاند، سبک پرش عوض شده و مهمتر از همه اصالت و زیبایی کبوتر ایرانی دگرگونشده است.
هدف از نوشتن این مقاله آشنا کردن کبوترداران عزیز با رستههای کبوتر بلندپرواز ایرانی است. اگر ما مشرف به ذات و اصالت نسلها و رستههای مختلف باشیم بهراحتی میتوانیم از آنها حراست کرده و یا احیاءشان کنیم. این میراثی است که به ما رسیده و ما باید آن را به آیندگان خود بسپاریم. باشد که در این راه سربلند باشیم.
کبوتران مهر:
به کبوترانی گفته میشود که دارای طرح و نقش خاصی هستند. این طرح و یا نقش در همه کبوترانی که با آن نام خوانده میشوند باید با کمترین اختلاف یکی باشد.
آنچه در اینجا باید همواره مورد توجه قرار بگیرد این است که ما فقط در مورد کبوتر بلندپرواز ایرانی بررسی میکنیم. چراکه در ایران، این مرز پهناور هزاران رسته کبوتر نقشی مهر داریم که واقعاً تکتک آنها چشمان هر بینندهای را خیره میکند. اکنون طبق تعریفی که ارائه شد راحتتر میتوان به بررسی کبوتران مهر پرشی (اصطلاحاً سو قدیم) پرداخت. در زیر بهصورت مختصر به آنها میپردازیم.
۱- یکدستها: این گروه را میتوان قدیمیترین، اولین و اصلیترین گروه کبوتران مهر دانست. تمامی بدن آنها تکرنگ یا مرکب مانند سرورها از کله تا دم است. پس با این تعریف درمییابیم که این دسته بسیار وسیع و متنوع است. سبز، پیس مسجدی، قرمز، سرکهای، سرخ، زرد، جهنمی، زاغ، سرنج، انواع کاغذیها، سفید، سرورهای متنوع و... همگی جزو کبوترهای مهر این گروه بهحساب میآیند. توجه داشته باشید که وجود خالهای سفید در این گروه ممنوع است و از مهر بودن خارجشان میکند؛ اما بهمرورزمان این گروه زیرمجموعههایی مثل کله سفیدها، ( کله ماستی یا کاسنی) چانهسفیدها، دمسفیدها یا دستپر سفیدها پیدا کرد که بسیاری از اساتید قدیمی در زیبا کردن این کبوتران پرشی تبحر زبانزدی داشتهاند. این زیرمجموعهها خود نیز قوانین خاص مهر بودن را داشتهاند که در بحث امروز ما نمیگنجد.
۲- شازدهها: دسته بعدی شازدهها هستند. شازده اساساً کبوتری است که طوق کاملی دور گردن داشته و روی دو کتش هم همان رنگ را داشته باشد در حقیقت نوعی طوقی پشتدار. پس درنتیجه کله، دستپرها، شکم و دم باید سفید باشند. تمامی رنگهای گروه اول برایش مجاز است. اگر شازدهای سرور یا جهنمی باشد آن را هما میخوانند. گفته میشود هماهای اولیه فقط جهنمی بودهاند. این گروه نیز تغییرات بسیاری داشته. در خیلی از موارد پرورشدهندگان مته به خشخاش نمیگذاشته و مهر بودن شازدهها را تا حدودی به دلایلی نادیده میگرفتهاند. تا حدی که مثلاً اکنون کمتر کسی از ۷ سفیدِ رویِ کمر شازدهها اطلاع دارد. یا بهراحتی تو دمدار را نادیده میگیرند و هنوز شازده میخوانندش.
۳- پشتدارها (دوکتها): این دسته وقتیکه مهر باشند از زیباترین کبوتران پرشی هستند. پشتدار کبوتری است که فقط روی دو کتش رنگی باشد. کلیه بدن منجمله تیزههای اصلی باید سفید باشند. پشتدارها در تمام رنگهای گروه اول مجاز هستند. بعدها پشتدارهایی که طرح مهر را رعایت کرده اما بهصورت خالخال در قسمت روی بالها بودند نیز به این گروه اضافه شدند. مثل پشت خال قرمزها، پشت شاهیها، پشت خال کشمشیها، پشت خال پیسها و... . اما آنچه وجه مشابه تمام پشتدارهای مهر است این است که در جوجگی، قبل از اولین لک همگی پشتدارهایی مهر بودهاند. مثلاً اگر شازده باشند و به پشت خال پیس تبدیل گردند دیگر جزء پشتدارهای مهر بهحساب نمیآیند. یککتیها نیز همواره به دلیل اینکه سورپریز زیبایی در بین پشتدارهای مهر بودهاند جزو خالهای مهر بهحساب میآمدند. بهمرورزمان پشتدارها نیز تغییرات نامهر زیادی داشتهاند. خالهای داخل سینه، بغلپا، تو دم، لک دوش و حتی تیزههای رنگی نهتنها نادیده گرفته میشوند، بلکه بعضاً جزء محاسن بهحساب میآید. بهطوریکه اکنون این باور کاملاً غلط جاافتاده است که پشتدار تهرانی نباید مهر باشد و اگر پشتداری مهر باشد تهرانی نیست.
۴- سینه دمیها: دستهای بسیار زیبا و کمیاب. مشخصه آنها کله، سینه و دم یکرنگ و پشتی سفید بدون غلط است. به دلیل کمبود این رنگ در کبوتران بلندپرواز فقط تعداد محدودی رنگ در این گروه پرشی دیده میشوند. اصلیترین آنها سینه دمسیاهها هستند. قدمت و اصالت آنها به کبوتران تهران قدیم بازمیگردد. طوری که گفته میشود کبوترهای سینه دمسیاه جنوبی از تهران به جنوب برده شدهاند. سینه دم قهوهای و زرد هم از سوهای قدیمی هستند. از اینکه آیا رنگهای دیگری هم در بین کبوتران پرشی سینه دمی بوده یا خیر اطلاع دقیقی در دست نیست.
۵- کله دمیها: مشهورترین کبوتران بلندپرواز هستند. تقریباً در هر بامی تعداد زیادی از آنها وجود دارد. این سوی قدیمی کله و دمی یکدست دارد. در کله رگههای سفید دیده میشوند اما دم باید تکرنگ باشد.کل بدن نیز سفید. کله دم سبز مشهورترین آنهاست. کله دم قهوهای، کله دم قرمز، کله دم پیس، کله دم بور، کله دم زرد (تقریباً منقرضشده) و... . متأسفانه اکنون از اهمیت مهر بودن این دسته کاسته شده، بهطوریکه خالهای رو بدن، دستپرهای رنگی و تو دمسفید، ایرادی بهحساب نمیآید. حتی بعضاً دیده میشود که رنگ کله به چند خال نزول پیداکرده.
۶- کلهدارها: همسان کله دمیها جزو معروفترینها هستند. در بعضی نقاط به کله جوزی معروف هستند. البته فقط با خالهای سرخ. تنها تفاوت کلهدارها با کله دمیها داشتن دمسفید است. این کبوتران مهر پرشی نیز در دو جهت مخالف تغییر ماهیت دادهاند. یک سری، خالهایشان زیاد شده و روی کتها یا دنبالچه خال درآوردهاند. گروه بعدی خالهایشان کمتر شده بهصورت کله برنجیها، کلهدارهای کم خال یا ماهروها درآمدهاند. خوبی این گروه این است که هنوز ماهیت مهر خود را به صورتی فجیع از دست ندادهاند. مثلاً ماهروها عملاً زیبا هستند و میتوان آنها را در رده خالهای مهر قرارداد. متأسفانه این روزها هر کبوتری که صورتش پر خال باشد را ماهرو مینامند. ماهروهای مهر اصل نقاب صورتشان از بالای چشمها شروعشده و بهصورت ریش تا زیر نوک میآید. چیزی شبیه سرخی صورت سهره.
۷- دمیها: اگر کسی پرش دسته سنگینی از دمیها را در دل مایه ندیده باشد نمیتواند اهمیت مهر بودن آنها را درک کند. مهر نگهداشتن این کبوتران پرشی بلندپرواز عملاً یکی از سختترین هنرها در کبوترداری است. به همین سو درگذشته کمتر کبوترداری به سمت آنها میرفته و اگر هم چنین کسی وجود داشته او استادی واقعی بوده است. دم سبزها مهمترین دمیها هستند. دم زغالیها، دم بور، دم پیس، دم قهوهای و دم سرخها نیز در شمار زیباترینها هستند. بعدها دم رجها (دم رش) نیز موردقبول قرار گرفتند. ازآنپس خالهای بدن نیز اضافه شد و حتی توی دمسفید نیز بیاهمیت شد. بهطوریکه امروزه آنچه را که دمی مینامند عملاً با اصل آن بسیار فاصله دارد.
آنچه در بالا گفته شد فقط در مورد رنگ بود. اساتید قدیمی علاوه بر اینها به رنگ نوک، چشمها، پا و فرم بدن نیز اهمیت میدادهاند که از حوصله بحث ما خارج است.
حال که با خالهای اصیل کبوترهای پرشی (سو قدیم) آشنا شدیم بهراحتی میتوانیم به خالهای غلط بپردازیم و آنها را از خالهای مهر تفکیک بدهیم.
خالهای غلط آنهایی هستند که از تلفیق خالهای مهر فقط به جهت بالا بردن قدرت پرواز به وجود آمدهاند. این خالها قاعده خاصی را دنبال نمیکنند؛ یعنی حتی اگر به یک پرورشدهنده تعلق داشته باشند بازهم شبیه هم نیستند. یکی از عاملها در زیباییشناسی تقارن است. در این خالهای غلط عموماً تقارن از بین رفته است. عامل دیگر تناسب است. تناسب رنگی نیز بندرت رعایت میشود. به همین دلیل از زیباییشان میکاهد. در زمانهای قدیم کبوتران خال غلط حتی اگر پرشهایی مافوق انتظار میداشتهاند کاملاً بیارزش میبودند. اگر در سلهها برای فروش میرفتند، کمتر کسی آنها را انتخاب میکرده. چراکه پشت و پیشینهشان برخلاف کبوتران مهر کاملاً نامشخص میبوده. ناگفته نماند که اساتیدی هم بودهاند که بامهارت خاص فقط به یک یا دو سوی خال غلط میپرداختهاند و نهایتاً آنها را زیباتر میکردهاند؛ اما عموماً آنها گروبند بودند و هدفشان ارتقا ساعت پرواز کبوتر بوده.
کبوتران خال غلط:
حال که با کبوتران مهر بلند پرواز اصیل سو قدیم آشنا شدهایم به راحتی میتوانیم کبوتران خال غلط را تشخیص بدهیم. بدین صورت که هرچه بجز کبوتران پرشی بالا باشد خال غلط به حساب میآید.
خال غلطها اصولأ به دو دسته تقسیم میشوند. آنهایی که خال زیاد کردهاند و آنهایی که خال کم کردهاند. برای گروه اول میتوان قارا، گرگی، قلمکار و ... را نام برد. اینها در اثر اختلاط کلهدارها، سینه دمیها یا کله دم سبزها با تکرنگها بوجود آمدهاند. تنوع رنگی آنها بسیار زیاد است که این خود در بین کبوترداران مشکلات نامگزاری و بحثهای طولانی را منجر شده است. مثلا قلمکار میتواند کبوتری سفید با تعدادی خال قرمز پراکنده باشد ویا از طرفی سینهاش کاملا پُر و بسته با خالهایی روی پشتش باشد. همین تنوع رنگی از ارزش (مهر بودن) آنها میکاهد.
برای گروه دوم میتوان پشتدارهای نصفه و نیمه، شازدههای تیکه پاره و دوباره گرگیها، قلمکارها، سوسکیها، کله برنجیها و قاراها را نام برد. اینها در اثر کم شدن خال تکرنگها یا دیگر دستهها بوجود آمدهاند. نمونه کاملا بحث برانگیز و شلمشوربای این دسته خال پیسها هستند. خال پیسها میتوانند از پشتدارها ویا حتی کله دمی ها آمده باشند. بههمین دلیل بسیار جنجال آفرینند. زیرا یک نفر مثلا میگوید خال پیس من پیشینه پشت شاهی دارد و دیگری میگوید خیر درست نیست، زیرا خال پیس من پیشینه دم سبز دارد. و شخص دیگری ممکن است چیز دیگری بگوید.
همانطور که قبلا هم اشاره شد متاسفانه اکنون در بین کبوترداران کبوتران خال غلط جزو اصیلترینها به حساب میآیند. گهگاهی دیده میشود که بحث هایی در این زمینه صورت میگیرد. مثلا افراد میگویند که این گرگیها، سوسکیها یا قاراها از سوهای قدیم هستند. در صورتیکه ممکن است قدمت آنها حتی به ۵۰ سال هم نرسد. ویا تیکه پاره ها را از سوهای قدیم میدانند. در اینجا لازم است به نکتهای اشاره شود. اشتباهی که اکثر کبوترداران نادانسته مرتکب میگردند در مورد ابلق است. اکثرأ از کلمه ابلق برای شازدهها یا تکه پاره ها استفاده میکنند. درحالیکه ابلق فقط به تکه پاره نامنظم «سیاه و سفید» گفته میشود. رنگهای دیگر ابلق نیستند. فقط تکه پاره هستند.
در زیر فهرستوار اسامی تعدادی از خال غلطها آورده شده.
گرگی، قارا، قلمکار، سوسکی، خال پیس، خال سبز، لک دوش، پشتدار خال غلط، تکهپاره، ابلق، دستپر قوچی، دستپر سفید، تو دمدار، پلنگ، خال نباتی (قرمز)، کله ماستیهای خال غلط، گرگی جهنمی و... .
دوستان عزیز، یاران گرامی،
هدف از نوشتن این متن با تمام کمبودها و کاستیهایش روشن کردن و متمایز کردن آنچه اصیل از غیر اصیل است. هدف کاهش بحثهای انرژیگیر بی نتیجه است. بحثهایی که عملأ نه برنده دارد و نه بازنده و نتیجهشان دلچرکینی و ناراحتی است. هدف بالا بردن سطح دانش برای زمانی که شخصی به چالش کشیده میشود است. زیرا هیچ اسلحهای از دانش کارگرتر و مثمر ثمرتر نیست.
امید است که روزی به جای شرکت در بحثهای بیهوده به بحثهای سازنده بپردازیم. روزی کبوترهای اصیل را احیا کنیم و یا اگر هنوز نسل آنها را داریم، خالص و پاک نگهشان داریم تا به دست آیندگانمان آنگونه که شایستهشان است برسانیم.
موفقیت همه عزیزان آرزوست.
کوچک شما
حمید ضیا
در زیر تعدادی ازکبوتران مهراصیل سوقدیم ویا با کمی غلط آورده شده.
1 | 5 | 9 | 13 |
2 | 6 | 10 | 14 |
3 | 7 | 11 | 15 |
4 | 8 | 12 | 16 |
در زیر تعدادی ازکبوتران خال غلط آورده شده.
سلام و عرض ادب خدمت دوستان گرامی،
امروز بعد از مدتها حسین عزیز، یار دیرینهی این سرا که همواره با مطالب علمیشان به دانش ما افزوده و پاسخگوی سوالهای متعددمان با دلایل علمی و منطق و مهمتر از همه صبر بودهاند، متنی را برای ما فرستادند که در زیر میتوانید بخوانید.
«سخن دل،
مدت زیادیست از نعمت بودن با دوستان کبوتردوست در فضای مجازی به دور بوده ام. در این مدت گاه هوس میکردم نگاهی به سایتهای کبوتر بیاندازم. سرسری نگاهی می انداختم و می دیدم دیگر از شور و حال سابق خبری نیست. دیگر از آن بحثهای غلیظ و شدید خبری نیست. نمیدانم من سرد شده ام یا وبلاگها. شاید هم هر دو. چند روزی با خودم کلنجار رفتم تا مطالبی که به ذهنم می رسد را بنویسم و برای سرای کبوتر ایرانی در کانادا ارسال کنم. اما هر بار به دلیلی منصرف می شوم. امشب تصمیم گرفتم سخن دلم را بنویسم و به سمع و نظر دوستداران کبوتر در اقصا نقاط جهان برسانم. حرفهای دلم را می نویسم.
در بخش اول بد نیست یک جمع بندی داشته باشم از آنچه گذشت.
چرا من این سرا را برای نوشتن مطالبم انتخاب کردم؟ دو عامل بود: یکی روحیه علمی که در مقالات این وبلاگ موج میزد و دیگری نداشتن تعصب بیجا بر آنچه همگان آن را درست میپندارند
من کی ام؟ هیچ نیستم. یک علاقه مند به کبوتر که آرزو دارم هم کبوترپران ما از تفریحش لذت ببرد و هم کبوتران مظلوم زندگی مطلوبتری داشته باشند.
بیشتر چه نوشتم؟ سعی کردم اطلاعات خودم و دیگران را از علم روز کبوتر بیشتر و بیشتر کنم و در مورد تغذیه، پرریزی، بهداشت، بیماریها و اصلاح نژاد مطالب جدیدتری بدست آورم و بخصوص در زمینه اصلاح نژاد به کمک همخونی اطلاعات شفاف تری به خودم و دوستداران برسانم.
چقدر موفق بودم؟ دقیق نمیدانم ولی برای تلاشم درصد موفقیت بالایی متصور نیستم. دلایل زیادی وجود دارد که این را می گویم. بسیاری از ما تفکر سنتی داریم و در مقابل تغییر مقاومت می کنیم. سعی میکنیم راه گذشته را ادامه دهیم و اگر هم قرار باشد تغییری دهیم به تغییرات جزیی بسنده می کنیم. از همه مهمتر خطاهای ذهنی داریم. هر چند میدانم آنکه به دنبال حقیقت است نهایتا به آن دست می یابد حتی اگر در زیر سنگ باشد.
در بخش دوم سعی میکنم آنچه از دید این حقیر نکته های اساسی برای رسیدن به موفقیت است را بیان کنم.
کبوترپرانی رشته بسیار مفرح و پرهیجانیست و زمانی که ما به موفقیت برسیم لذت ما از آن بسیار بیشتر خواهد بود. اما اگر پخته و سنجیده عمل نکنیم مرتبا طعم شکست را میچشیم و در نهایت از نگهداری کبوتر خسته شده و آن را کنار میگذاریم. خب همه ما داریم برای رسیدن به موفقیت تلاش میکنیم اما چرا بسیاری از ما واقعا موفق نمیشویم؟ واقعا چرا؟ سعی میکنم انچه از دید ناقص من راهکارهای کاربردی ست را بیان کنم.
1- روراست باشید. این مهمترین شرط است. با خودتان و با دیگران صادق باشید. چه نفعی از کژی و نیرنگ و دروغ برمی آید؟ چه کسی با این روشها به موفقیت رسیده؟ مسلما هیچکس. من در بسیاری از محافل کبوتردوستان بوده ام، کسانی که در کبوترداری، غیراخلاقی فکر میکنند و غیراخلاقی عمل میکنند هیچگاه به هیچ جایی نمی رسند حتی اگر بهترین کبوتران را داشته باشند. پس سعی کنید با راستی و صداقت زندگی کنید. هر رشته ای یک اخلاق حرفه ای دارد مثلا اخلاق مهندسی، اخلاق پزشکی و ... . اخلاق کبوترداری هم داریم آن هم اخلاق حرفه ای. ای کاش روزی برسد که به جای اینکه همه در نکات فنی غرق شوند به نکات اخلاقی هم توجه کنند.
2- برای کبوتر حق قایل باشید. او تحت سرپرستی شماست و باید همچون فرزند خودتان به او توجه کنید. کبوتر حق تغذیه خوب دارد. حق بهداشت خوب دارد. حق پیشگیری و درمان دارد. اگر این حقها را در مورد کبوتر رعایت نکنید هم در حق کبوتر و هم در حق خودتان جفا کرده اید چون با نتیجه نگرفتن از وقت و انرژی ای که گذاشته اید سرمایه ها را بر باد خواهید داد.
به جز تعداد اندکی از گنجه ها، اکثریت قریب به اتفاق گنجه ها واقعا بهداشت خوبی ندارند و همین مساله باعث می شود هم بیماریها بیشتر شوند و هم عملکرد کبوتر کاهش یابد. عزیزان به این نکته توجه کنید: هر چه بهداشت گنجه تان بیشتر باشد کبوتر شما بیشتر میپرد! پس برای نظافت روزانه وقت بگذارید.
برای تغذیه مناسب کبوتر هزینه کنید. باید هزینه کنید. با گندم خالی کبوتر را شکنجه ندهید. اگر هزینه اش را ندارید از تعداد کمتری کبوتر نگهداری کنید که از پس هزینه هایشان بربیایید.
برای کبوترانتان داروخانه تقریبا کاملی تشکیل دهید. 5-6 بیماریهای رایج کبوتر داریم برای هر کدام از آنها داروهای مناسبش را تهیه کنید و داشته باشید. داروی عفونت گلو، داروی ضدانگل، آنتی بیوتیک وسیع الطیف، داروهای تقویتی و مولتی ویتامین، داروی خس خس سینه و .... از مهمترین مواردند.
3- تحقیق کنید. پیرمردی کبوتر نگه ندارید. اگر جوانید سعی کنید از نیروی جوانی استفاده کرده و از منابع معتبر مثل کتاب و مقاله و اینترنت استفاده کنید. زبان انگلیسی خود را تقویت کنید و از متون خارجی استفاده کنید. سعی کنید برای هر کاری که طبق تجربه انجام می دهید دلیل علمی و منطقی محکم پیدا کنید. اگر هیچ برنامه ای برای تحقیق کردن ندارید چندان رشدی نخواهید کرد.
4- با دوستان خوب و صدیق انجمن های محفلی تشکیل دهید. ما در ایران کلوپهای فعال و موثری برای کبوتر نداریم. بسیاری از اشتباهات ما در کبوترداری ناشی از همین کمبود است. پس سعی کنید خودتان انجمنهای کوچکی راه اندازی کنید. با چند نفر از دوستان علاقه مند و باهمت و باصداقت همراه شوید و اطلاعات بین هم رد و بدل کنید.
5- الکی همخون نکنید. این همه در مورد همخونی مطلب خوب نوشته شده اما چرا رعایت نمیشود؟ اگر شما یک گنجه کوچک در گوشه ای دارید و از چند جفت محدود کبوتر نگهداری می کنید لطفا همخون نکنید. چون احتمال اینکه کبوتر مناسب همخونی در میان این چند جفت باشد خیلی کم است. اگر جفت کن های زیاد برای همخونی ندارید لطفا همخون نکنید. اگر نمی توانید در مورد همخونی حداقل 10 دقیقه صحبت کنید و قوانین حاکم بر آن را بیان کنید لطفا همخون نکنید. همخونی قانون دارد. اول قوانین آن را فرا بگیرید. هدف؟ هدف همخونی چیست؟ هدفش را بدانید. همخونی یک قدم از قدمهایی است که در اصلاح نژاد برداشته می شود. در قدمهای دیگر شما نیاز دارید مخالف جفت بزنید یا در مرحله ای دیگر باز همخون کنید. بدون مطالعه همخون نکنید.
6- رقابت منفی نکنید بیفایده است. دیگران را نفی و خودتان را اثبات نکنید. سعی کنید با بزرگان دوست باشید تا رقیب. چیز یاد بگیرید. غرور رو بگذارید کنار. اگر چیزی را نمیدانید به راحتی بگویید نمیدانم. هرگز نخورد آب زمینی که بلند است.
7- برای ایجاد دید خوب در مردم نسبت به نگهداری کبوتر تلاش کنید. خودتان را جای همسایه و مردم بگذارید و فقط خودتان را نبینید. جوری کبوتر نگهداری و هوا کنید که کسی آزرده نشود.
موفق باشید
حسین - اص»
~~~~~~~~~~~
درود بر تو حسین عزیز،
دیشب بر حسب عادت قبل از خواب به وبلاگ سری زدم تا به سوالهای دوستان پاسخ بدهم. اول باورم نشد که پیغامت را دیدم. کلی شوکه شدم. بعد آنچنان هیجانزده شدم که تا صبح خوابم نبرد. بهمین جهت شروع کردم به آماده سازی این پست.
بازهم مثل همیشه نکات مهم و کلیدی را بیان کردی. ممنونتم.
حسین جان، این روزها وبلاگها از رنق افتادهاند. دلیلش هم یک زمانی فیسبوک، یک زمانی واتسپ و اکنون تلگرام و اینستاگرام است. گروههای تلگرامی بسیار فعال هستند و مطالب زیادی رد وبدل میگردند. ما هم به نوبه خود فعالیم. فقط من مطالب مهم را برای دوستان قدیمی که به تلگرام ووو دسترسی ندارند به اینجا انتقال میدهم.
هنوز دوستان زیادی هر روزه سوال میپرسند که به آنها پاسخ میدهیم. اما فعالیت اصلیمان در تلگرام است. ایکاش میآمدی و در کنار یکدیگر مطلب مینوشتیم.
حسین عزیز، با آنکه حضوری نمیشناسمت و هیچگاه رودرروی ندیدهامت اما هر کجا که باشی دوستت داریم و برایت آرزوی موفقیت میکنیم.
کوچکت
حمید ضیا