کبوتر مایه‌رو و کبوتر بالا و پایین کن (کبوتر نوین بلندپرواز ایرانی)

درود بر دوستان گرامی،

در اواسط تیر ماه هستیم و خیلی از مسابقات انجام شده. اکنون زمان پاک‌سازی گنجه‌ها از کبوتران ضعیف‌تر است. ما همیشه به دوستان گفته‌ایم در این قسمت سخت‌گیر باشید. هر چه سخت‌گیرتر باشید در آینده کبوتران بهتری خواهید داشت. برای خود یک استاندارد از کبوتر ایده‌آل پرشی بنویسید و هر کبوتری را که با آن همخوانی نداشت از چرخه خارج کنید. در این مرحله شاید تا ۹۰٪ کبوترها را هم مجبور شوید خارج کنید. اما همین امر باعث می‌گردد که در سال‌های بعدی به کبوتران خیلی بهتری برسید. 

ما در مقالات گذشته در مورد استاندارد کبوتر پرشی و آنچه ایده‌آل است بسیار گفته‌ایم. آنها را چه روی زمین که سی درصدِ شناخت کبوتر است و چه در آسمان بررسی کرده‌ایم. پس به تکرار مکررات نمی‌پردازیم. 

کبوترهای بلند پرواز ایرانی از نظر مایه‌گیر شدن به دو دسته اصلی تقسیم می‌گردند. دسته اول آنهایی که اصطلاحأ بالا و پایین می‌کنند و دسته دوم آنهایی که به دل مایه می‌چسبند. سوال اینست که کدام نوع بهتر هستند و چرا؟

برای بهتر بررسی کردن، باید اول به شرایط آب و هوایی نظری انداخت. ایران به عنوان کشوری که رو به خشکی مفرط از بی‌آبی و گرمای مزاید  می‌رود، در اکثر نقاط پرش برای کبوتران بسیار سخت و نفس‌گیر می‌شود. این با در نظر نگرفتن آلودگی هوا و به شرط هوای تمیز است که اگر آلودگی را به آن اضافه کنیم دیگر شرایط از وضعیت بد به وخیم تمایل پیدا می‌کند. وجود این نوع آب و هوا مسلمأ کبوتر مقاوم می‌طلبد. کبوتری که بتواند از پس این شرایط بر بیاید. 

در قدیم اکثر شهرهای ایران آب و هوایی معتدل و چهار فصل داشته و بقول قدیمی‌ها ییلاق و قشلاق‌های دلچسبی در این سرزمین خوش آب و هوا وجود داشته. این مهم بر سبک و سیاق کبوترپرانی نیز تاثیر به سزایی گذاشته که مهمترین آنها سبک پرش بالا و پایین کردن و نمایش دادن کبوترها بود. در یک آب و هوای معتدل کبوترها به راحتی به دل مایه رفته ساعتی پریده و پایین می‌آیند و دوباره اوج می‌گیرند. این کار در طول روز چندین بار تکرار می‌گردد که به آن "نمایش" می‌گویند. کبوتر در یک آب و هوای معتدل به راحتی چندین بار بالا و پایین می‌کند بی‌آنکه فشاری را متحمل گردد.  البته از نظر آناتومی کبوتر این بالا و پایین کردن‌ها را جهت دریافت اکسیژنِ بیشتر انجام می‌دهد. همانطور که می‌دانیم هر چقدر از سطح زمین بالاتر می‌رویم اکسیژن رقیق‌تر شده و عمل تنفس سخت‌تر می‌گردد. کبوتر برای دریافت اکسیژنِ بیشتر ارتفاعش را کم می‌کند و پس از اکسیژن‌گیری دوباره اوج می‌گیرد. 

خب، این برای قدیم بود که دمای هوا نهایتا ۳۵ درجه می‌شد و اکثر روزهای تابستان مخصوصأ تیر ماه مطبوع و دلنشین بود. اما با عوض شدن شرایط زیست محیطی، ما نیز باید سبک پرش کبوتران‌مان را عوض کنیم. در آب و هوای امروزه ایران کبوتری که از اوج به تنگ بام بیاید به سختی می‌تواند دوباره خود را به اوج برساند. دلیل آن هم کاملأ مشخص است. وقتی کبوتر تا ۱۰۰ متری بام پایین بیاید که معمولا نزدیک به ظهر است دما حاصله از انعکاس خورشید ممکن است به بالای ۴۰ درجه برسد، همین امر بالا رفتن را برای کبوتری که ۴ تا ۶ ساعت پریده و نیمه خسته است بسیار دشوار می‌کند. در نظر بگیرید سر ظهر کبوتری که تا تنگ بام آمده باید حداقل دوباره ۷۰۰ متر اوج بگیرد تا به هوای خنک‌تر برسد. همین پرش ده، بیست دقیقه‌ای می‌تواند دمار از کبوتر در بیاورد. برای اثبات این حرف به لیست مسابقات نگاه کنید. خواهید دید که هر بار که کبوترها به تنگ بام آمده‌اند خیل عظیمی از آنها نشسته‌اند. چون همین بالا رفتن در گرمای شدید انرژی هنگفتی از آنها میگیرد. 

قبلأ توضیح داده‌ایم که در ازای هر صد متر که از سطح زمین بالا میرویم هوا بین یک تا دو درجه خنک‌تر می‌گردد. کبوتر قادر است تا ۳۰۰۰ متر بالا برود. حالا اگر دل مایه را ۱۰۰۰ تا ۱۵۰۰ متر و دمای سطح زمین را هم ۴۰ درجه در نظر بگیریم، دمای هوا در آن بالا بین ۲۰ تا ۳۰ درجه خواهد بود. یعنی هوای پاک و خنکِ مناسب پرش. کبوتری که خود را آن بالا نگه دارد به هیچ عنوان گرمای هوا اذیتش نمیکند. پس این تفکر که کبوتر مایه رو در هوای جهنمی پرش کرده کاملآ غلط است. اما مساله کمبود اکسیژن چه می‌شود؟

مسلمأ کبوتر باید پایین بیاید. اما ما کبوتری را می‌خواهیم که زیاد پایین نیاید. مثلا از ۱۵۰۰ متری به ۱۰۰۰ متری، یا از ۱۰۰۰ متری به ۵۰۰ متری جهت اکسیژن‌گیری بیاید. این نوع کبوتر دارای شش‌هایی حجیم است. این ششها به محض پر شدن از اکسیژن غلیظ‌تر او را مجبور به رفتن به دل مایه می‌کنند. بر خلاف کبوتر "نماشو" این کبوتر در نیمه خوب هوا بالا و پایین می‌کند و فشاری به او وارد نمی‌شود. اینجاست که ما کبوتری ساخته‌ایم که به راحتی بالای ۸ ساعت بپرد و وقتی که نشست قور بکشد و مستی هم بکند. چیزی که اکثر کبوترپرانهای ایرانی آن را هرزی اعلام می‌کنند. چون عملأ این برایشان غیر قابل قبول است که کبوتری بالای ۸ ساعت بپرد و هنوز سرحال باشد. چراکه همیشه با کبوتری سر کار داشته اند که در طول پرش چندین بار بالا و پایین می‌کند و این عمل کل انرژی اورا می‌گیرد. هرگز آن کبوتر استثنایی که یک بار در کل مدت پرش در همان اوایل صبح سحر که دمای هوا خنک است به دل مایه بچسبد را تجربه نکرده‌اند. مسلمأ تعداد این گونه کبوتران ایرانی به خاطر همان توضیحی که در اول دادیم بسیار کم هستند که باید با توجه به تغییر آب و هوا بیشتر تکثیر شوند و اولویت هر گنجه‌ای با آنها باشد. عملأ از نظر ما کبوتر بالا و پایین کن مردود است. این "زیبایی"  پرش به درد شرایط کنونی مخصوصأ مسابقات نمی‌خورد. پرش نمایشی در تنگ بام یا میانتو، مخصوص کبوتر نوین ایرانی نیست. کبوتر نوین بلندپرواز ایرانی در دل مایه به نمایش می‌پردازد. اگر ما مایل به دیدن نمایشش هستیم بهتر است که مجهز به دوربین بشویم. چرا که او از موضع خود تا آخرین لحظه پایین نخواهد آمد. 

پیروز و سربلند باشید.

کوچک شما،

حمیدضیا